Felsefe ne demek, faydaları ve zararları nelerdir .?Felsefe bizi zenginleştirir mi, sorunlarımıza çareler bulur mu, felsefenin amacı nedir.
Zihnen bizi doyurur mu?
Bizlere neler öğretir?
Okullardaki öğretim sistemine felsefenin daha fazla etkinliğine izin verilirse neler olur?
Felsefi literatüründeki kişilere çevresindeki kişiler, “bana felsefe yapma” “bana edebiyat yapma” şeklinde serzenişlerde bulunurlar.
O zaman düşünürüz acaba felsefe kötü bir şey mi?
Veya kafa karıştıran bir şey mi?
Bu soruların cevaplarını aramak bulmak ve bunları aktarabilmek için yaşam içindeki hikayelerimize bakabiliriz.
Aşçı Mustafa usta ve yamak Veli
Anadolu’nun ücra bir yerinde, bir köyden daha büyükçe olduğu için, kasabaya dönüşen bir yerleşim bölgesinde, çok öncelerden kalma bir lokanta vardı.
Aşçı Mustafa usta sabahın erken saatlerinde odun sobasını yakar ve yemeklerini hazırlamaya başlardı. Ve ortalık gittikçe yemek kokularıyla dolup taşardı. Yardımcıları da gelip, işlerine koyulunca, Mustafa usta işini bitirir ve kendi masasına otururdu. Böylelikle hem dinlenmiş olur, hem de gazeteleri okurdu. Sonra da kitaplarına geçerdi. Ama gittikçe kitapları da hem çoğalır hem de zorlaşırdı konuları. Öyle kolay romanlar falan değillerdi. Mevlana, Sokrates, Platon, Aristo gibi mesela.
Yardımcılarından birinin adı Veli idi. Veli aynı zamanda yarım gün çalışır yarım gün okula giderdi ve bir gün Veli ustasına şöyle seslenir, Mustafa ustam görüyorum hep okuyorsun da, bu kitapları ne işe yarar ki?
Benim sanki daha çok kafamı karıştırıyorlar. Onları okuduğumu görenler ,”felsefe yapma” diyerek bezdirdiler beni.
Mustafa usta kitabını kapattı ve biraz düşünerek,
” _Seninle biraz oyun oynayalım mı Veli?”
Veli biraz şaşırır ama merak ederek
“-Olur ” der
“_Bugün lokantaya gelenlerin konuşmalarına kulak ver sessizce dinle sadece sonra sorularını sor ve yarın bana anlatırsın”
Velinin o gün okulu yoktu, bütün gelen müşterilerin konuşmalarına kulak vererek dinledi. Müşteriler etin çok pahalı olduğunu, hayatın çok zorlaştığını, gençlerin saygısız olduklarını gibi serzenişleri dinledi sonra da onlara sorular sormaya başladı.
_”Neden et pahalı sence”
_”Neden hayat zorlaşıyor ki”
_”Nasıl kazanılır bu saygı nedir ki saygı”
Akşam olunca kafası sözcüklerle doldu taştı ve ertesi günü Mustafa ustasına bütün duyduklarını ve sorduğu soruları anlattı birer birer.
Mustafa ustası da dinledi ve şöyle dedi
_”Bak evladım bugün senin yaptığına felsefe derler”
_”Ben felsefe mi yapmışım, Allah Allah, sadece sorular sordum.”
_”Buna felsefe derler soru sormakla başlar ve devamında anlamaya çalışmaktır, doğru olanın peşinden gitmektir, felsefe düşünmeyi bilinçlenmeyi getirir, beyni disipline eder.
“Ya. bana felsefe yapma,” diyen kişiler de düşünmeye katlanamadıkları zaman söyledikleri sözlerdir
Düşünmek bazen rahatsız eder tıpkı aynaya bakmaktaki gibi bir durumdur bu.”
Veli biraz düşünerek.
_”o zaman okullarda bu derse daha fazla yer verilirse neler olur ki?”
_”Birçok temel şeyler değişir, talebeler ezberden kurtulur, daha iyi anlamaya çalışır. Sorgulamayı edinen kişiler, kolay aldatılamaz, özgürleşir doğruya ulaşır yanlışa yanlış der. Kendi fikirlerini üretebilir, en sonunda başkalarının fikirlerine saygılı davranır. Bu yüzden de eğitimde felsefenin önemi demek sadece birey değil bilinçli akıllı toplum oluşturmaktır.
Veli hımm! Diyerek başını salladı.
_”Neden o zaman bazı insanlar felsefeye zararı diyorlar?”
_”kolay cevaplar isterler, karmaşık sorulardan korkarlar ama yaşam öyle değil karmaşıktır, Felsefe de bunu kabullenir ve çözmek için çabalar, kafaların karışmasına değil çalıştırılmasına niyetlenir. Doğru sorular sormayı gösterir, çünkü bu doğru sorular insanı büyütür’
Veli düşünceli düşünceli oturduğu yerden kalktı ve giderken Mustafa usta’ya doğru dönerek,
_”ustam zannedersem ben büyümeliyim,”
Mustafa usta gülerek
_”o sorularını hiç kaybetme o zaman Veli”
Bu bir hikaye de olsa, öner melerine bir göz atmakta fayda vardır.
.Felsefe: sorgulama, arayış ve düşünme yolculuğudur.
. Böylelikle özgürleşmeyi getirir, çünkü eleştirel düşünme kazancı oluşturur. Empati kişisel ve toplumsal farkındalıklar yaratır.
. Buna göre çıkan sonuçta, felsefenin kendisi değil de kötüye kullanılmasıyla zararlı olabilir.
. Yaşamımızdaki faydaları, soru sorarak yüzleşmeyi, anlamayı ,sabırlı olmayı ,farklı düşünceleri dinleyebilmeyi öğretir.
. Kişiyi düşünmeye sevk eder, ezbercilik değil, üretici yaratıcı insanlar yetiştirir.
